Popo de axolotl

Mijn axolotl heet Popo, vernoemd naar de Popocatépetl-vulkaan in Mexico.
Op deze pagina leg ik uit wat een axolotl is en hoe ik Popo heb grootgebracht in een Tupperware-bakje.

De axolotl is een salamander die in het wild waarschijnlijk sinds een paar jaar is uitgestorven. Dat lag niet aan de beestjes zelf, want het zijn taaie dieren!
Het verspreidingsgebied van de axolotl beperkte zich tot een aantal meren in het vulkanische gebied ten zuiden van Mexico City. Het bekendste meer waar de axolotl zich thuis voelde is Xochimilco, dat helaas grotendeels droog is gevallen. De kanaaltjes die nu nog over zijn, worden gebruikt voor het kweken van vis en tegen gulzige tilapia’s kunnen de axolotls niet op.
In het wild zijn axolotls trouwens niet zo wit of beige als Popo, maar donkerbruin of zelfs zwart.

Iedereen weet dat kikkers hun leven beginnen als kikkervisjes. Na een aantal weken krijgen zij pootjes, verliezen ze hun staart en kruipen ze het land op. Salamanders doen hier ook aan mee, en de larven van een salamander lijken wel wat op kikkervisjes. Het verschil is dat er bij salamanderlarven kieuwen aan de kop zitten: aan elke kant drie sprietjes met kieuwhaartjes. Normaal gesproken verdwijnen deze kieuwen vlak nadat de larve pootjes heeft gekregen, en begint de salamander aan het grote avontuur op het droge. Maar niet de axolotl!

Om van gedaante te kunnen wisselen is jodium nodig, en dat is nu net wat er ontbreekt in de Mexicaanse vulkanische meren. De axolotl krijgt pootjes, wordt groter, begint uiteindelijk gewoon aan kinderen, maar blijft altijd lijken op een grote salamanderbaby. Hoewel zij, naast hun kieuwen, ook ademhalen door hun huid en met een longetje, kunnen zij buiten water niet overleven.
Dat axolotls altijd deels een larve blijven, heeft een groot voordeel: zij kunnen beschadigde of zelfs verloren lichaamsdelen terug laten groeien. Zelfs wanneer een deel van de hersenen beschadigt kan dit soms genezen.
Wanneer een axolotl gewond raakt, veranderen de cellen in de wond in stamcellen: dat zijn cellen die nog geen keuze hebben gemaakt in wat zij willen worden. Levercel? Huidcel? Botcel? Hersencel? Roep maar wat nodig is, en ze regelen het!

Deze eigenschappen maakten de axolotl heel interessant voor de wetenschap, en in 1863 namen wetenschappers ze voor het eerst mee naar Europa. In Parijs werd vanuit een groepje zwartbruine wilde axolotls een albino variant gekweekt. Doordat deze geen pigment heeft, kun je door de huid heen kijken wat onderzoek een stuk makkelijker maakt. Het zijn deze albino’s (helemaal wit) en leucistische axolotls (helemaal wit, maar wel met zwarte oogjes) die nu veel als huisdier worden gehouden.

Terug naar Popo!
In 2013 kregen we het blije nieuws: Sjors en Martin, de axolotls van een vriend, hadden eitjes gelegd. Toen ze waren uitgekomen, vroeg hij of ik er eentje wilde hebben, en ik zei ‘nee’. De volgende dag zei ik ‘misschien’, en de dag erna kwam ik bij hem langs met een jampotje.

Popo was pas anderhalve centimeter groot!

In de tussentijd zette ik op mijn kamer een mooi, klein aquarium neer van 60 liter. Zo had dat mooi de tijd om in te draaien totdat Popo groot genoeg was om erin te mogen.


Op de pagina ‘verzorging van een axolotl’ leg ik uit hoe je een aquarium geschikt maakt voor een axolotl. In mijn aquarium heb ik gekozen voor een bodem van neppe rots (een soort schuim) dat met aquariumkit op de bodem zit vastgekit. De plantjes zijn van plastic en ook de boomstronkjes zijn nep, maar geven de axolotl wat plekjes om zich te verstoppen. Linksachterin zit een klein filterpompje.

Popo groeide in zijn plastic Tupperware-bakje als kool op een dieet van muggenlarven en watervlooien.
Op het filmpje hieronder zijn de voorpootjes al te zien!

Toen Popo na een paar weken ook zijn achterpootjes had, was het tijd voor het ruime sop. Ik vond dat misschien nog wel spannender dan hijzelf!

De jaren erna bleef Popo groeien, en na een paar jaar was het tijd voor een groter aquarium. Ik ging verhuizen en had daar gelukkig ook plek voor.
Twee jaar later verhuisde ik nog eens, en kreeg Popo een nog groter aquarium.

Begin 2020 zat Popo er zo bij. Het aquarium is er een van 110 liter, en de plantjes zijn waterpest en een aantal plastic plantjes. Popo is niet veranderd in een Volkswagen Kever maar verstopt zich linksbovenin op het stuk hout!

1 september 2021. De kleine eetlust van Popo viel me al een paar dagen op. In de lekker sappige regenwormen die ik voor zijn neus laat wriemelen toont hij geen interesse, dus laat ik ze voor hem los op de bodem. Die avond vind ik er twee verdroogd terug op de vloer naast het aquarium (goede ontsnappingspoging, maar Magere Wurmenhein laat zich niet voor één gat vangen).
Als ik Popo deze ochtend niet meteen kan vinden vrees ik het ergste, en als ik een bos waterplanten opzij duw is het meteen duidelijk. Het is sereen en grotesk tegelijk. Popo ligt met de pootjes omhoog op de bodem. De volgende dag vindt hij een mooie rustplek in de duinen, omringd door diverse cavia’s en natuurlijk Flappie het konijn. Het ga je goed!